ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝ: «ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟ»

Η νοοτροπία της ανάμειξης των κομμάτων στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης και μάλιστα ο καθορισμός από τα κόμματα των προσώπων, του εκλογικού αποτελέσματος και των πολιτικών που στη συνέχεια θα ακολουθηθούν δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων χρόνων. Από συστάσεως σχεδόν του ελληνικού κράτους τα κόμματα αντιμετώπιζαν την τοπική αυτοδιοίκηση ως προέκταση της πολιτικής τους εξουσίας. Ωστόσο, αυτός ο αδικαιολόγητος κομματισμός στα θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης μόνο αρνητικά αποτελέσματα επέφερε στις τοπικές κοινωνίες.
Η κομματικοποίηση των εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης οδηγεί στην επικράτηση των κομματικά ισχυρών προσώπων αλλά όχι απαραίτητα των πιο άξιων ατόμων της τοπικής κοινωνίας. Το γεγονός ότι τα πρόσωπα αυτά είναι κατά κανόνα καθοδηγούμενα και πλήρως εξαρτημένα από τους κομματικούς μηχανισμούς, διαποτισμένα με την παλαιοκομματική νοοτροπία των πελατειακών σχέσεων, της ημετεροκρατίας, της παράκαμψης κάθε αξιοκρατικής διαδικασίας, της διασπάθισης του δημόσιου χρήματος, της αποφυγής του πολιτικού κόστους και της ικανοποίησης του προσωπικού και μικροπολιτικού συμφέροντος, καθιστά την τοπική αυτοδιοίκηση αναποτελεσματική και επιζήμια για τις τοπικές κοινωνίες.

Η στρέβλωση στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης έχει δυο όψεις:

1η περίπτωση: Ταύτιση τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής εξουσίας. Είναι η περίπτωση κατά την οποία ο φορέας αυτοδιοίκησης ελέγχεται πολιτικά από την κεντρική εξουσία, δηλαδή η πλειοψηφία του ανήκει στον κυβερνητικό κομματικό χώρο. Στην περίπτωση αυτή, η αγαστή συνεργασία της δημοτικής ή νομαρχιακής αρχής με την κυβέρνηση μπορεί να αποβεί ευεργετική για τις τοπικές κοινωνίες - τουλάχιστο σε περιόδους οικονομικής άνθησης – καθώς η άντληση πόρων γίνεται ανεμπόδιστα και απλόχερα. Γιατί σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας, όπως αυτήν που βιώνει σήμερα η χώρα μας με πρωτοφανή ίσως τρόπο, ακόμη και οι «ημέτερες» τοπικές αυτοδιοικήσεις μπορούν να λειτουργήσουν στην κατεύθυνση μη υλοποίησης των δεσμεύσεων προς τις τοπικές κοινωνίες με στόχο την εξοικονόμηση εθνικών πόρων.

2η περίπτωση: Συγκρουσιακή σχέση τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής εξουσίας. Η κλασική περίπτωση, κατά την οποία η κεντρική εξουσία υπονομεύει τις προσπάθειες της τοπικής αυτοδιοίκησης όταν η δεύτερη δεν ελέγχεται από την πρώτη. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η τοπική αυτοδιοίκηση επιχειρεί να υλοποιήσει έργα πνοής και η κεντρική εξουσία θέτει εμπόδια, μην εγκρίνοντας, μη χρηματοδοτώντας, καθυστερώντας αδικαιολόγητα ή τελικά ακυρώνοντας έργα, προκειμένου το πολιτικό όφελος να μην πιστωθεί σε διαφορετικό κομματικό χώρο. Τα εμπόδια τίθενται σε διάφορα επίπεδα εξουσίας: (α) σε επίπεδο του ίδιου φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης (από τις ενστάσεις των μελών της μειοψηφίας), (β) σε επίπεδο περιφέρειας και (γ) σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας.

Ένας μπλόγκερ λέει το ίδιο πράγμα πολύ πιο απλά:

Φανταστείτε έναν Δήμαρχο κόμματος Α, και να βρίσκεται στην εξουσία το κόμμα Β. Ε, τι πιστεύετε, θα δώσουν στον Δήμαρχο αυτόν από αυτά που ζητάει; Και το αντίστροφο. Πόσο άδικο θα είναι ένας Δήμαρχος του κόμματος Α, με το κόμμα Α στην εξουσία, να αντλεί απλόχερα κεφάλαια, ή άλλου είδους έργα, για την πόλη του σε σχέση με άλλες πόλεις; (http://sotiris-koukios.blogspot.com/2007/05/blog-post_21.html)

Διαπιστώνεται λοιπόν ότι η κομματικοποίηση της αυτοδιοίκησης είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Ανεξάρτητα όμως από την όψη που θα προκύψει, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: το τοπικό συμφέρον υποχωρεί έναντι του κομματικού συμφέροντος, διαιωνίζονται παλαιοκομματικές νοοτροπίες (ρουσφέτια, συναλλαγές, αναξιοκρατία, αυταρχισμός, αλαζονεία, διαφθορά, κ.ο.κ.) και τελικά η παραγωγή ωφέλιμου έργου για τις τοπικές κοινωνίες ελαχιστοποιείται. Συναντάμε πρόσωπα που θέλουν …αλλά δεν μπορούν ή πρόσωπα που μπορούν… αλλά δε θέλουν να δράσουν, είτε λόγω σύγκρουσης με την κεντρική εξουσία είτε για λόγους κομματικής πειθαρχίας είτε λόγω δικής τους αναποτελεσματικότητας.

Συμπερασματικά

Η τοπική αυτοδιοίκηση με τη σημερινή της μορφή είναι άμεσα εξαρτημένη από τα κόμματα και για το λόγο αυτό διακατέχεται από τις ίδιες αδυναμίες και δυσλειτουργίες του πολιτικού συστήματος που την καθιστούν αναποτελεσματική. Αυτή η εξάρτηση δεν έχει επιτρέψει την ενεργοποίηση των ικανότερων προσώπων στις τοπικές κοινωνίες και την ανιδιοτελή άσκηση του αυτοδιοικητικού έργου προς όφελος των πολλών.
Είναι επιτέλους ανάγκη να απαλλαγεί η τοπική αυτοδιοίκηση από τα δεσμά των κομμάτων και ο εκλογικός αγώνας να επικεντρώνεται μόνο σε επίπεδο προσώπων με την καθιέρωση ενός ενιαίου ψηφοδελτίου, στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν και να αναμετρούνται τα πιο ικανά πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας, πρόσωπα κοινής αποδοχής, αδέσμευτα και ανιδιοτελή, πρόσωπα που ενδιαφέρονται να εργαστούν για το κοινό συμφέρον και όχι για όφελος κάποιου κόμματος. Πρόσωπα που θα αναδεικνύονται με βάση την κοινωνική ή επαγγελματική τους προσφορά στον τόπο τους και όχι για την προσφορά τους στα κόμματα. Πρόσωπα με κύρος και ικανότητες, καταξιωμένα στην τοπική κοινωνία και όχι καταξιωμένα στην κομματική ιεραρχία. Πρόσωπα που θα επιλέγονται από τους πολίτες για το ήθος, την εντιμότητα, το δυναμισμό, τις αξίες που πρεσβεύουν, τον καθαρό τους λόγο και την τεχνογνωσία τους και όχι πρόσωπα επιλεγμένα και χειραγωγούμενα από τους κομματικούς μηχανισμούς.
Εμείς οι πολίτες των τοπικών κοινωνιών δεν πρέπει να επιτρέψουμε για ακόμη μια φορά στα κόμματα να καθορίσουν ποιος θα διοικήσει τον τόπο μας, γιατί το συμφέρον των κομμάτων ποτέ δεν ευθυγραμμίστηκε με το δικό μας συμφέρον. Να πούμε όχι στο κομματικό χρίσμα των τοπικών αρχόντων, ναι στην αδέσμευτη συμμετοχή και επιλογή των ικανών προσώπων. Καθιέρωση πολυσυλλεκτικών ψηφοδελτίων με καταξιωμένα στην κοινωνία πρόσωπα και κατάργηση των (παλαιο)-κομματικών ψηφοδελτίων με τα κομματικά αρεστά και χειραγωγούμενα πρόσωπα.